Οι πρώτοι κάτοικοι
- Λεπτομέρειες
- Δημοσιεύτηκε στις Κυριακή, 18 Μαΐου 2014 07:31
Οι πρώτοι κάτοικοι
Σε οθωμανικό κατάστιχο που συντάχτηκε μεταξύ 1461-1463 (αμέσως μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς) αναφέρεται το Λαμπέτι σαν οικισμός στον οποίο ζουν 25 οικογένειες, 3 ελεύθεροι άντρες και 3 χήρες.[1]
Το Λαμπέτι ανήκε διοικητικά σε επαρχία που είχε έδρα το Βούμερο (Γούμερο).
Το κατάστιχο αυτό συντάχτηκε για φορολογικούς λόγους και μέρος του βρίσκεται στη Σόφια της Βουλγαρίας. Έχει μεταφραστεί στη Βουλγάρικη γλώσσα και έχει δημοσιευτεί από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας (???? ???????, ???? ??????? και ???? ?????? με τίτλο «???????, ????? ? ??????? ????? ?? ????????????? ????????? ???? ??????? ?? XV ???»).
Κατάλογος με τις πρώτες αυτές οικογένειες έχει δημοσιευτεί από τον Δημ. Λιθοξόου[2] .
Για τη διευκόλυνση των αναγνωστών που δεν είναι εξοικειωμένοι με την κυριλλική βουλγάρικη γραφή μετέγραψε τα ονοματεπώνυμα με λατινικούς (κροατικούς) χαρακτήρες. Τα γράμματα δ και θ που υπάρχουν στα αλβανικά και αποδίδονται αντίστοιχα με τα dh και th, δεν υπάρχουν στις σλαβικές γλώσσες και έτσι αναγκαστικά εμφανίζονται εδώ ως d και t. Τα παχιά σλαβικά σ (?), ζ (?), τσ (?) και τζ (d?), αντιστοιχούν στα αλβανικά σε sh, zh, ? και xh.
Οι αρχηγοί των οικογενειών που ζουν στο Λαμπέτι το 1461-1463 είναι οι εξής:
Oratio Lamberti
Teodoro Lanbeta
Jorgi Lanbeti
Jorgi Mand?aviti
Mihal Mand?aviti
Jorgi Meligale
Gin Mihale
Jorgi Mihale
Kondo Nikola
Nikola Papadako
Irini Papadato
Katerina Papadato
Teodoris Skliva
Staseno Soflahito
Petro Staseno
Stefano Varve
Nikola Vokulo
Jani Aksenopulu
Papas Dimitri
Lazar File
Mastro Jani
Kondo Jorgi
Kondo Kalad?i
Gin Kefalino
Ilija Kefalino
Nikola Kefalino
Petro Kefalino
Jani Koconi
Nikola Koconi
Marija Kondostefano
Jorgi Kosoni
Παρατηρήσεις:
- Τα τρία πρώτα επώνυμα μοιάζουν πολύ μεταξύ τους και παραπέμπουν ευθέως στο Λαμπέτι.
- Υπάρχει ένας ιερέας ανάμεσα στους κατοίκους, ο παπα-Δημήτρης.
- Σήμερα δεν υπάρχει κανένα από τα παραπάνω επίθετα στο Λαμπέτι.
- Υπάρχουν τρία ονόματα που δείχνουν επαγγελματική ιδιότητα: Παπάς Δημήτρης, Μαστρο Γιάννης και Κοντο Καλατζής (γανωματής).
- Το πρώτο όνομα (Οράτιος), δείχνει μάλλον λατινική-φράγκικη καταγωγή και όχι ελληνική ή αλβανική.
- Υπάρχει επώνυμο με τη βυζαντινή-πελοποννησιακή κατάληξη ?όπουλος (Αξενόπουλος).
Εκτός των άλλων στοιχείων που καταγράφονται στο οθωμανικό κατάστιχο του 1461-1463 (ονόματα των οικισμών, ονόματα των αρχηγών οικογενειών, παραγωγή προϊόντων κ.ά.), οι οικισμοί χαρακτηρίζονται αλβανικοί ή ελληνικοί. Το Λαμπέτι αναφέρεται ως αλβανικός οικισμός.
Αν διαβάσουμε με προσοχή τον κατάλογο των πρώτων κατοίκων, θα δούμε ότι αναφέρονται ονόματα που σε καμία περίπτωση δε μπορούν να θεωρηθούν αλβανικά, όπως π.χ. Ξενόπουλος, Παπαδάτος, Κεφαληνός.
Αυτό φανερώνει ότι ίσως μόνο μερικοί από τους κατοίκους να ήταν Αρβανίτες, αλλά για φορολογικούς λόγους να δηλώθηκαν όλοι ως τέτοιοι ή ότι ο ισχυρότερος άνδρας (ιδιοκτήτης ή αρχηγός) του χωριού ήταν Αρβανίτης.
Με το πέρασμα των χρόνων έγιναν πολλές μετακινήσεις, τουλάχιστον μια επιδημία πανώλης το 17ο αιώνα, κατάκτηση της περιοχής από τους Βενετούς το 1690 και επανακατάκτηση από του Τούρκους το 1715.
Είναι άγνωστο αν από τους πρώτους καταγεγραμμένους κατοίκους του Λαμπετίου υπάρχει κάποιος απόγονος σήμερα. Τα ονόματα άλλαζαν εύκολα, άνθρωποι μετακινούνταν από τόπο σε τόπο με τη θέλησή τους ή όχι, επιδρομές, αρρώστιες και πόλεμοι άλλαζαν συχνά ριζικά τη σύνθεση του πληθυσμού.
Για κάποιες οικογένειες έχει διασωθεί στην προφορική παράδοση ότι έχουν έρθει από άλλες περιοχές:
Μισύρης από τη Λάστα Αρκαδίας.
Για τη συγκεκριμένη οικογένεια αξίζει να αναφερθεί το παρακάτω περιστατικό:
Στη διάρκεια της επανάστασης αρκετοί Έλληνες αιχμαλωτίστηκαν από τους Τούρκους. Η Πυργούλα, σύζυγος του Θανάση Μισύρη, ήταν λεχώνα και ζούσε στη Λάστα. Επειδή δε μπορούσε να τρέξει για να γλιτώσει την αιχμαλωσία από τους Τούρκους που την καταδίωκαν με το νεογέννητο παιδί της στην αγκαλιά, το κρέμασε μαζί με την κούνια του (νάκα) σε ένα δέντρο και κατάφερε να ξεφύγει από τους διώκτες της. Μετά από δυο ημέρες μια Λαστιώτισσα βρήκε το παιδί, το οποίο προφανώς έκλαιγε, το θήλασε και το άφησε εκεί που το βρήκε. Μετά εμφανίστηκε η μητέρα του και το βρήκε κρεμασμένο στο δέντρο με τα σπάργανα κολλημένα στις σάρκες του. Το παιδί αυτό επέζησε τελικά και ονομάστηκε Δημήτριος. Όταν μεγάλωσε εγκαταστάθηκε στο Λαμπέτι και οι απόγονοί του φέρουν ακόμη το όνομα Μισύρης.[3]
Πλαστουργός από τη Μάνη.
Μπουγάς από την Αιτωλοακαρνανία.
Πολλές φορές το ίδιο το επίθετο δηλώνει την καταγωγή ή έστω το μέρος απ? όπου έφυγε κάποιος. Έτσι, το επίθετο Ζελεχοβίτης αναφέρεται σε κάποιον που ήρθε στο Λαμπέτι από τη Ζελέχοβα (σημερινό όνομα Αμυγδαλιές), χωριό κοντά στην Ανδρίτσαινα.
[1] Βασ. Παναγιωτόπουλος: «ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (13ος-18ος ΑΙΩΝΑΣ)», σελ 224. Αν υπολογίσουμε κατά μέσο όρο για κάθε οικογένεια 4 μέλη, μιλάμε για 120 κατοίκους, περίπου.
[3] ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ ΙΩ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ, Η ΛΑΣΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ, ΑΘΗΝΑ 1957, σελ. 24